Η κατάλληλη προετοιμασία του ασθενούς  και οι συνθήκες αιμοληψίας αποτελούν  κύριους παράγοντες για τη σωστή διεξαγωγή των εξετάσεων και τη λήψη αξιόπιστων  αποτελεσμάτων.

O ασθενής πρέπει να καθοδηγείται από τον ιατρό του χρονικά, για την διεξαγωγή των εξετάσεων του, ανάλογα με το ιστορικό του και να προετοιμαστεί για τη λήψη αίματος.

Ο προσωπικός ιατρός που θα επιλέξει ο ασθενής είναι αυτός που θα καθορίσει ποιες εξετάσεις θα εκτελεστούν εργαστηριακά.

Ο ασθενής θα πρέπει να ενημερώνει τον αιμολήπτη για το ιστορικό του, το λόγο που ο γιατρός του πρότεινε τις εξετάσεις και τη φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί. Είναι πολύ σημαντική, η λήψη ενός πλήρους ιστορικού, για την διεξαγωγή των εξετάσεων.

Ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών απευθύνεται στα Διαγνωστικά κέντρα, χωρίς να έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για την λήψη του αίματος, χωρίς να έχει ακούσει την συμβουλή του γιατρού του για την ημερομηνία διαξαγωγής των εξετάσεων ή έχοντας λάβει ένα φάρμακο που ο γιατρός δεν θα ήθελε να το λάβει ο ασθενής πριν από τη λήψη αίματος.

Τα παραπάνω έχουν αυξημένη πιθανότητα σφάλματος επί του αποτελέσματος με συνέπεια, ο ιατρός να ζητήσει επανάληψη των εξετάσεων κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες.

Παρακάτω σας παρουσιάζουμε κάποιες πρώτες ενδεικτικές οδηγίες γενικά για κάποιες εξετάσεις για να έχετε μια εικόνα του τι πρέπει να προηγηθεί για να διασφαλίσουμε ποιότητα, συνέπεια με την κλινική εικόνα και ασφάλεια στο αποτέλεσμα.

Σας ενημερώνουμε επίσης πως μετά από κάθε αιμοληψία ο ασθενής δεν θα πρέπει να σηκώσει βάρος από το χέρι που έγινε η αιμοληψία. Η τσάντα λοιπόν του ασθενούς θα πρέπει να τοποθετείται στο  χέρι που δεν έχει γίνει η αιμοληψία.

ΓΕΝΙΚΟΣ ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
Ο ασθενής πρέπει να είναι νηστικός  10-12 ώρες πριν την εξέταση. Το προηγούμενο βράδυ πρέπει να φάει ένα ελαφρύ γεύμα με χαμηλά λιπαρά. Το μεσημέρι  μπορεί να φάει ένα πλήρες γεύμα με λίγα λιπαρά, χωρίς να  καταναλώσει  οινοπνευματώδη. Η λήψη του νερού πριν από την εξέταση δεν επηρεάζει την ασφάλεια των αποτελεσμάτων.

Για τους ασθενείς που έχουν αυτό που οι περισσότεροι λιτά ονομάζουμε δύσκολες φλέβες συνιστάται να πίνουν αρκετό νερό πριν την αιμοληψία.

Για τη μέτρηση του σακχάρου και της ινσουλίνης, τα επίπεδα αυξάνονται με τη λήψη γεύματος και για να επανέλθουν πρέπει να περάσουν 3-4 ώρες. Ωστόσο για τη μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης δεν απαιτείται νηστεία και μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα της ημέρας.

Οι εξετάσεις του ήπατος (SGOT, SGPT, ALP, γ-GT, χολερυθρίνη), η γενική αίματος, ΤΚΕ, CRP, μπορούν να γίνουν και απογευματινές ώρες. Αντίθετα, ο σίδηρος συνιστάται να μη γίνεται απογευματινές ώρες, γιατί η τιμή του μεταβάλλεται κατά 50% μεταξύ πρωινής και απογευματινής αιμοληψίας.

Η CPK αυξάνεται με την έντονη κόπωση και τη μυϊκή άσκηση.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΗΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Εάν ο ασθενής παίρνει αντιπηκτικό φάρμακο, δεν πρέπει να το πάρει το πρωί. Ιδανικό είναι να έχει προηγηθεί νηστεία 2 ωρών.

ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
Δε χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία και η αιμοληψία μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας.

ΟΡΜΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Για τη μέτρηση των περισσοτέρων ορμονών δεν απαιτείται ιδιαίτερη δίαιτα.

• Νηστεία 12 ωρών απαιτείται για την παραθορμόνη και την καλσιτονίνη, γι’ αυτό συνιστάται η αιμοληψία να πραγματοποιείται πρωινές ώρες (7-10 π.μ.).

• Από την κατηγορία των γεννητικών ορμονών η FSH, η LH, η οιστραδιόλη, η προγεστερόνη, η Δ4-ανδροστενδιόνη έχουν μεταβλητές τιμές, ανάλογα με την ημερομηνία της τελευταίας εμμήνου ρύσεως, γι’ αυτό πρέπει να ενημερώνεται το εργαστήριο για τη σωστή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Ενδεικτικά, η αιμοληψία για την οιστραδιόλη ,την FSH, την LH γίνονται τη 2η-4η ημέρα του κύκλου, ενώ για την προγεστερόνη την 21η ημέρα. Για την Δ4-ανδροστενδιόνη απαιτείται πρωινή λήψη λόγω της ημερήσιας διακύμανσης των επιπέδων της, ενώ συνιστάται η λήψη να γίνεται τις πρώτες 5 ή τις 15 τελευταίες μέρες του κύκλου.

• Για την μέτρηση της τεστοστερόνης δεν απαιτείται νηστεία, ωστόσο επιβάλλεται η λήψη του αίματος να γίνεται νωρίς το πρωί, διότι τα επίπεδά της αλλοιώνονται αργότερα στη διάρκεια της ημέρας. Επίσης, τα επίπεδα της τεστοστερόνης μπορούν να αυξηθούν μετά από άσκηση, επομένως καλό θα είναι πριν από την εξέταση να αποφεύγεται κάθε είδους δραστηριότητα, ώστε να μην επηρεαστεί το αποτέλεσμα.

• Η αιμοληψία για την προλακτίνη θα πρέπει να γίνεται το πρωί, με την προϋπόθεση ο εξεταζόμενος να έχει ξυπνήσει 2-3 ώρες πριν. Πρέπει επίσης να αποφεύγεται για 2 ημέρες πριν την αιμοληψία η χρήση φαινοθειαζινών, οιστρογόνων, αντιυπερτασικών, αμφεταμινών, α-μεθυλντόπα.

• Οι θυρεοειδικές ορμόνες πρέπει να μετρώνται πριν τη λήψη των αντιθυρεοειδικών φαρμάκων. Συνιστάται στους ασθενείς να μην πάρουν θυροξίνη (χάπι για τον θυρεοειδή) το πρωί των εξετάσεων, αλλά αμέσως μετά. Ο λόγος είναι ότι η θυροξίνη τροφοδοτεί τον οργανισμό με την ορμόνη Τ4, η οποία μετράται στο πλαίσιο των εξετάσεων του θυρεοειδούς. Έτσι, η λήψη της θα μπορούσε να επηρεάσει το αποτέλεσμα. Εάν, παρ’όλα αυτά, ξεχαστείτε και πάρετε θυροξίνη το πρωί των εξετάσεων, καλό είναι να ενημερώσετε το μικροβιολόγο και τον ενδοκρινολόγο, προκειμένου να το λάβουν υπόψη τους στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Δεν απαιτείται ειδική δίαιτα ή νηστεία πριν τις εξετάσεις για τις ορμόνες του θυρεοειδούς.

Για την εξέταση της β-χοριακής γοναδοτροπίνης, καταλληλότερη ημέρα είναι από την 2η ημέρα καθυστέρησης της περιόδου και μετά. Εάν η εξέταση πραγματοποιηθεί νωρίτερα, υπάρχει  περίπτωση να μην ανιχνευτεί μία αρχόμενη εγκυμοσύνη

ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ
Μπορούν να γίνουν οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, χωρίς να προηγηθεί κάποια δίαιτα. Ειδικά για το PSA, η εκσπερμάτιση, η οξεία προστατίτιδα, η κυστεοσκόπηση, η πρόσφατη μάλαξη του προστάτη, ακόμη και η έντονη δυσκοιλιότητα μπορούν να επηρεάσουν την τιμή του.

Πόσο σημαντικός είναι ο σίδηρος για την υγεία μας;

Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μέταλλα για την ανάπτυξη των παιδιών και έχει χαρακτηριστεί για τη δράση του στη μείωση της κούρασης και της κόπωσης.Ειδικότερα, συμμετέχει σε πολλές ενζυμικές αντιδράσεις του οργανισμού. Συγκεντρωτικά, συμμετέχει:στο σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων και αιμοσφαιρίνηςστη μεταφορά οξυγόνουστον φυσιολογικό μεταβολισμό και στην παραγωγή ενέργειαςστη μείωση της κόπωσης και της εξάντλησηςΑξίζει να τονίσουμε πως μια από τις σημαντικότερες ιδιότητες του σιδήρου είναι η συμμετοχή του στην οξυγόνωση των ιστών και των οργάνων. Συγκεκριμένα, είναι απαραίτητος για:τη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης, μιας πρωτεΐνης που εντοπίζεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και μεταφέρει μόρια οξυγόνου από τους πνεύμονες σε όλο το σώμα,τη σύνθεση της μυογλοβίνης, μιας πρωτεΐνης, η οποία παρέχει οξυγόνο στους μύες.την παραγωγή ορισμένων ορμονών, καθώς και στη δημιουργία συνδετικού ιστού.

Το τελευταίο που θα χρειαζόταν κάποιος να ακούσει κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, είναι στοιχεία για τις επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη και επιπλήξεις όσον αφορά τον τρόπο ζωής του.

 

Αντ΄ αυτού, διακατεχόμενος από το πνεύμα των εορτών, νομίζω πως θα ήταν πιο χρήσιμο να αναφερθούμε στην σχέση του σακχαρώδη διαβήτη με τα Χριστούγεννα και να προσπαθήσουμε να αναγνωρίσουμε τυχόν διαφορές που ανακύπτουν στη διαχείριση και αντιμετώπιση του μεταβολικού νοσήματος κατά την ειδική αυτή περίοδο.

Από έρευνες παρατήρησης έχει διαπιστωθεί πως ο Ιανουάριος και ειδικά η περίοδος γύρω από τα Χριστούγεννα αποτελεί τον κατεξοχήν μήνα απορρύθμισης όχι μόνο του σακχάρου, αλλά και των λιπιδίων.

Angus G. Jones et al. Dia Care 2014;37:e98-e99

Ο ΣΔ μπορεί να επιφέρει αρκετές δυσκολίες στην ήδη πολυάσχολη ζωή μας, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των διακοπών. Μπορεί να είναι μια αρκετά στρεσσογόνος περίοδος για όλους, αλλά μην ξεχνάτε πως μπορεί επίσης να είναι μια πολύ όμορφη και μαγική στιγμή επίσης. Δεν πρέπει να αφήνουμε τον ΣΔ να ανατρέπει όλα μας τα πλάνα και να έρχεται σε αντιδιαστολή με το χριστουγεννιάτικο πνεύμα μας. Το βασικό που χρειαζόμαστε είναι ένα καλό πλάνο για τα εορταστικά γεύματα και γνώση του πότε θα πρέπει να μετράμε και πώς να ερμηνεύουμε τις μετρήσεις αυτές.

Ορισμένοι ασθενείς με ΣΔ με ρωτάνε ποιο είναι το μεγάλο θέμα αν το σάκχαρο ανεβεί λίγο παραπάνω ή αν το βάρος τους αυξηθεί λίγα κιλά κατά τις χριστουγεννιάτικες διακοπές τους. Προτάσσουν μάλιστα το επιχείρημα πως θα περιορίσουν το φαγητό και θα βελτιώσουν τις μετρήσεις τους αμέσως μετά το τέλος των εορτών. Από μία άποψη, έχουν δίκιο. Αν είσαι σε καλή γενική κατάσταση, έχεις ένα ικανοποιητικό γλυκαιμικό δείκτη καθ’ όλη την προηγούμενη περίοδο και δεν υπάρχουν συννοσηρότητες, τότε δύο ή τρεις ημέρες επιδιδόμενοι λίγο περισσότερο στο όμορφο χριστουγεννιάτικο τραπέζι δεν αποτελεί και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Είναι η χρονική διάρκεια καθώς και η συχνότητα της “γευστικής” αυτής χαλάρωσης που διαδραματίζουν βασικό ρόλο στο ποιες και πόσο σοβαρές θα είναι οι επιπτώσεις στον οργανισμό. Είναι γνωστό πως οι διακοπές μπορούν πολύ εύκολα να επεκταθούν πολύ πέρα από το τριήμερο της Πρωτοχρονιάς, με συνέπεια οι κακές διατροφικές συνήθειες να οδηγήσουν σε ολοένα και αυξημένες τιμές γλυκόζης και αύξηση σωματικού βάρους.

Κάποιες συμβουλές όσον αφορά τη σωστή διαχείριση του σακχάρου κατά την εορταστική περίοδο είναι οι ακόλουθες:

α) Φτιάξτε ένα πλάνο σχετικά με το χρονικό διάστημα που σκοπεύετε να βγείτε από το συνηθισμένο σας πρόγραμμα. Όσο χαλαροί πρόκειται να είστε στο γιορτινό τραπέζι, τόσο αυστηροί οφείλετε να είστε με την τήρηση του πλάνου και των χρονικών ορίων που έχετε θέσει (ή σας έχουν θέσει) εξ αρχής. Να θυμάστε πως η απόλαυση των χριστουγεννιάτικων εδεσμάτων είναι μεγαλύτερη όταν γνωρίζετε από πριν πως θα είναι πολύ περιορισμένη.

β) Δεν πρέπει να ξεχνάτε τις αυτομετρήσεις σας, όσο σίγουροι και αν είστε πως οι τιμές σας θα είναι πολύ αυξημένες συγκριτικά με αυτές που συνηθίζατε να έχετε. Μην φοβάστε τον έλεγχο. Με τον τρόπο αυτό διαπιστώνετε ο ίδιος την επίδραση κάποιων συγκεκριμένων φαγητών στον οργανισμό σας ώστε να τα αποφεύγετε σε όλη την υπόλοιπη περίοδο. Παράλληλα όμως, με το συχνό έλεγχο μπορείτε να κάνετε τροποποιήσεις τόσο στη φαρμακευτική σας αγωγή (ειδικά σε αυτούς που λαμβάνουν ινσουλίνη), όσο και στις υπόλοιπες δραστηριότητες της ημέρας σας (πχ, να περπατήσετε περισσότερο ή να μειώσετε τους υδατάνθρακες στο επόμενο γεύμα σας).

γ) Μην παραλείπετε βασικά γεύματα όσο και αν το χριστουγεννιάτικο πλάνο σας είναι γεμάτο με δευτερεύουσες υποχρεώσεις τις οποίες βρίσκετε την ευκαιρία να τις υλοποιήσετε αυτή την περίοδο. Το μόνο που καταφέρνετε είναι να αυξάνετε την πείνας σας και το αίσθημα της βουλιμίας στο αμέσως επόμενο γεύμα σας με άσχημες συνέπειες στην προσπάθεια ρύθμισης του σακχάρου σας. Επιπρόσθετα, οι ινσουλινοθεραπευόμενοι αυξάνουν την πιθανότητα υπογλυκαιμίας μένοντας αρκετές ώρες χωρίς λήψη φαγητού.

δ) Η επαρκής ενυδάτωση θα πρέπει να είναι στο καθημερινό σας πρόγραμμα καθώς βοηθάει τόσο στην αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας όπως και ενισχύει το αίσθημα της γαστρικής πλήρωσης (ειδικά αν προηγείται λίγων λεπτών από το επόμενο γεύμα) ώστε να τρώμε μικρότερες μερίδες .

ε) Η φαρμακευτική αγωγή, τόσο στα δισκία όσο και στην ινσουλίνη δεν θα πρέπει να αμελείται σε καμία περίπτωση.

στ) Οι διακοπές για πολλούς σημαίνει ελεύθερος χρόνος και στο πλαίσιο αυτό δεν είναι σπάνιο να επιδοθούμε σε αθλητικές δραστηριότητες τις οποίες δεν είχαμε το χρόνο να κάνουμε όλη την προηγούμενη περίοδο. Να θυμάστε λοιπόν πως πριν την άσκηση είναι απαραίτητο να ελέγχετε πάντα τα επίπεδα του σακχάρου σας. Αν είναι κάτω από 100mg/dl ίσως είναι αναγκαίο να πάρετε ένα σνακ με υδατάνθρακα πριν την άσκηση και πάντα κατά τη διάρκεια της γυμναστικής να κουβαλάτε μαζί σας ένα σνακ κατά προτίμηση σε gel ή υγρής μορφής για ταχεία απορρόφηση.

Όλες όμως οι παραπάνω συμβουλές δεν μπορούν να ισχύσουν αν ο καθένας μας δεν διαθέτει το ισχυρότερο όπλο για την αντιμετώπιση της Χριστουγεννιάτικής κραιπάλης, που δεν είναι τίποτε άλλο από την καλή διάθεση και την καλή παρέα.

Χαρείτε λοιπόν τα Χριστούγεννα και αφεθείτε στη μαγεία τους.